Kulak tıkacı seçimi; Baskılama değeri

Piyasada çok çeşitli işitme koruyucu model alternatifleri vardır.  Daha anlaşılabilir olması için kulak koruyucular aşağıdaki dört gruba ayrılır:

Manşonlu Kulaklıklar 

Kapsül tipi manşonlu kulaklıklar koruyucu kaska monte edilmiş veya bağımsız olabilirler. Kulak çevresinde pozisyon verilmiş ve baş etrafında bir bandla bağlantılıdırlar. Tekrar kullanılabilirler. etkili bir koruma sağlamak için kulak etrafındaki pedlerin her yıl düzenli değişimi önerilir.

Bantlı kulak tıkacı

Tıkaçlar, kulak kanalına ya da kulak kanalı içerisine yerleştirilerek kullanılır. Birarada durması için Kulak tıkaçları, plastikten yapılmış bir braketle birleştirilmiştir.

“Standart” tıkaç

Hazır formlu kulak tıkaçları silikon, plastik vb. malzemeden üretilmiştir. Şekil vermeye gerek duyulmaksızın kulak kanalına yerleştirilebilirler.
Standart tıkaçlar genellikle köpükten veya balmumundan yapılır ve kulak kanalına yerleştirilmeden önce kullanıcı tarafından sıkıştırılarak form verilmelidir. Bu kulak koruması genellikle tek seferlik kullanım içindir.

Kişiye özel kulak tıkacı

Bu işitme koruyucu kullanıcının kulak izi alınarak imal edilir. Silikon veya akrilik materyalden yapılır. Günümüzde yeni teknolojiler, üretimi tamamen dijital olarak gerçekleştirmeyi ve böylece 100μ’lik bir doğruluk elde etmeyi mümkün kılmaktadır. Pasif gürültü filtresi, kullanıcı için doğru gürültü baskılamasının seçilmesini ve böylece koruyucunun ihtiyaçlarına göre uyarlanmasını mümkün kılar.

Aktif kulak koruyucu sistemler

Bu yazı, entegre elektroniğe sahip olmayan “pasif” sistemler hakkındadır. Aktif sistemler, sesi kulak kanalına girmeden önce “engelleme” fonksiyonuna sahiptirler.

Gürültüden korunmak için birçok kişi en yüksek baskılama değerine sahip kulak koruyucusunun en iyi olduğunu düşünür. Bir çalışan yüksek düzeyde gürültüye maruz kaldığında, onu gürültüden yeterince izole etmek kaçınılmazdır, ancak 85 dB (A) gibi düşük gürültü seviyesine maruz kalan bir çalışanın yaklaşık 10 dB baskılama ihtiyacı vardır. Eğer 30 dB’i baskılama yapan bir kulak koruması kullanırsa bu bir hatadır, çünkü bu durum çalışanı kendi çevresinden izole edecektir.  Çalışan uyarı sinyallerini duyabilmek veya konuşulanı anlamak için koruyucuyu  çıkarması gerektiğinden uyumu bozulacak kulaklık kullanmından kaçınacaktır.

Amaç, çalışanın kulağında algılanan gürültü seviyesini 80 dB (A) ‘ya düşürmektir. En 458 standardının tavsiyelerini uyulması halinde, algılanan işitme eşiğinin 77 dB (A)  seviyesine düşmesi iyi bir seçenek olarak görünmektedir.

Aşağıdaki şekilde her bir işitme koruma kategorisi için minimum ve maksimum baskılama düzeyi gösterilmektedir.Baskılama SNR olarak verilmiştir.

Çifte koruma

Eğer bir işitme koruması yeterli gelmiyor ise çalışanın çift koruma ile ilave birkaç desibel daha kazanması mümkün olabilir. Bu, kulakta takılan bir işitme koruması (standart veya kişiye özel kulak tıkacı) ve kapsül kulak koruyucularından oluşur.

Çifte koruma ile ne kadar ilave baskılama bekleyebiliriz?

Aşağıdaki hesaplama formülü, baskılama hakkında bilgi verir:

33 x log ((0,4 x kanal içi koruyucunun baskılaması ) + (0.1 x kapsül koruyucu baskılaması )

Örnek:

+ = 32dB + 35dB = 40dB

+ = 35dB + 35dB = 41dB

Yukarıda, çalışanı aşırıya kaçmadan istenilen ölçüde korumak ve çeşitli işitme koruma yöntemlerinin önerilen DIN EN 458 standart değerleri sağlama olasılıkları irdelendi.

Şimdi, üreticinin verdiği yalıtım değerlerinin genellikle gerçek değerden daha yüksek olduğuna dikkat edilmelidir, şöyleki;

“Gerçek akustik yalıtım değerleri, in situ olarak tahmin edildiği gibi, kullanılan işitme koruması tipine bakılmaksızın, laboratuvar ölçümleri sırasında belirlenen akustik yalıtım değerlerinden daima daha düşüktür.” ( Kusy, 2008 )

Şekil 13, Yukarıdaki çalışmada tesbit edilen ortalama sapmaları göstermektedir.

Belgelendirme kuruluşlarının laboratuvar ölçümleri ile in situ olarak ölçülen gerçek yalıtım arasındaki sapma 5 ila 22 desibel arasındadır.

Beklenen baskılama değerleri neden realiteden farklıdır?

Birçok nedeni vardır:

1. Çalışanlar, kulaklıkları doğru şekilde takmak için eğitilmemiş veya talimatlara uymuyor olabilir, örneğin tıkaçı, kulak kanalına doğru şekilde takmamışlardır.
2. Çalışanın hareketleri, laboratuvar ölçümleri sırasında test kişileri hareket etmezken gerçek ortamda hareket ile işitme koruması pozisyonunun değişmesi.
3. Standart tıkaçların silindirik şekli ile kulak kanalının oval şeklinin uyuşmaması.
4. Real ortamdaki gürültü frekanslarının bileşimi, bu sapmalara neden olabilir.
5. Isı gibi çalışma koşulları, manşon kulaklık altında terlemelye  neden olur, koruyucunun kulak üzerinde pozisyonu bozulur.
6. Gözlükler, sakallar, uzun saçlar vs. manşon kulaklık pedinde kaçaklara neden olur, diğer kişisel koruyucu ekipmanların kombine edilmeside aynı etkiye sahiptir.
7. Kulak kanalındaki güçlü tüylenmeler tıkacın kanal içinde optimum oturmasını sağlayamaz
8. Manşonlu kulaklıklarda kullanıcının anatomik kafa yapısı (büyük çene, çıkıntı yapan kemikler, dar baş, vb.) Nedeniyle, sızdırmazlık pedi ile kafa arasında mükemmel bir yalıtım oluşmayabilir.
9. Kulaklıkların eskimesi, özellikle manşonlu kulaklıkları etkiler ( BGIA çalışması ): yeni ile 2 – 3 yaş arası manşon kulaklık arasındaki baskılama farkı 8 dB’ye kadar çıkabilir (laboratuvar ölçümleri yeni işitme koruyucuları kullanılarak  gerçekleştirilir)
10. İşitme koruyucunun rahatlığı, iletişim ihtiyacı için çıkarılması  etkinliği değiştirebilecek faktörlerdir.

İşitme koruyucunun gerçekte gürültüyü ne kadar baskıladığını bulmak için şunlar önerilir:

Bazı kulak koruyucuları için çok yüksek olabilen bu sapmalar nedeniyle, İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüleri (Fransa için INRS, IFA, Almanya, ABD için NIOSH), verilen baskılama değerinden belirli bir değer veya yüzde düşülmesini önermektedir. Önerilen eksiltme (yukarıya bakınız), sertifikalı kurumlar tarafından belirlenen,  verilere göre daha güvenilir bir baskılama değeri sağlar.

Herhangi bir İşitme korumasının baskılama değerlerinin olası gösterimi örneği

1. Tablo 5’in ilk satırı, ölçümlerin alındığı 7 frekansı listeler.
   İkinci satır, her frekans için ölçülen ortalama zayıflama değerlerini verir. Bu ölçüm, 16 test kişisi bazında bir belgelendirme kuruluşu tarafından gerçekleştirilir.
2. Üçüncü satır, test kişilerinin ölçümlerinden belirlenen standart sapmayı göstermektedir.
3. Son satır, HML ve SNR gibi ortalama değerleri verir (bkz. Bölüm 1.6.2 ve 1.6.3).

SNR

SNR (Tek Numaralı Derece), yalıtımın toplam değeridir ve dolayısıyla tüm ölçülen frekansların ortalamasıdır.

HML değeri

HML değerleri, SNR değerine benzer, ancak yüksek, orta ve düşük frekansların (yüksek, orta, düşük) ortalama zayıflamasını temsil eder.

H: yüksek frekans aralığında ortalama azalma (> 2 kHz)
M: orta frekans aralığında ortalama zayıflama ( 0,5 ila 2 kHz)
L: düşük frekans aralığında ortalama azalma (<0.5 kHz)